Συχνά αναφερόμαστε στον “σκληρό” Απρίλη του 2020, λόγω της καραντίνας και του κορωνοϊού, κάνοντας λογοπαίγνια με τον Χατζιδακικό “σκληρό Απρίλη του 45” και το εξώφυλλο του Μώραλη, στους “σκληρούς Απρίλιους” της ιστορίας όμως, την πρώτη θέση ίσως κατέχει η γενοκτονία των Αρμενίων από τις οθωμανικές αρχές και τους εθνικιστές Νεότουρκους και η 24η Απριλίου ημέρα μνήμης της γενοκτονίας.
Γηγενής χριστιανική εθνότητα οι Αρμένιοι, που σαν την Ελληνική λίγο αργότερα, εξοντώθηκε και εκδιώχθηκε από τα πάτρια εδάφη της. H συμβίωση εξάλλου των Αρμενίων και των Ελλήνων, σε μερικές περιοχές ήταν άμεση και αδιάλειπτη για αιώνες, όπως π.χ. στην Κιλικία και στην Καππαδοκία, από όπου και η καταγωγή μου.
Η φρικιαστική μοίρα των Αρμενίων, η εξόντωση εκατομμυρίων ανθρώπων σχεδιασμένη και εκτελεσμένη με σύστημα έχει καταγραφεί σαν το απόλυτο έγκλημα και πρότυπο γενοκτονίας στον 20ο αιώνα.
Οι αρμενικές κοινότητες ανά τον κόσμο όμως, κατάφεραν αγωνιζόμενες να διατηρήσουν την πίστη, τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους. Ο πόνος πολλές φορές γίνεται δημιουργικός και το αρμενικό στοιχείο που δεν ξέχασε ποτέ την ιστορία του, όπου ρίζωσε πρόκοψε.
Στη γειτονιά μας, στην προσφυγική Κοκκινιά του 1922, οι Αρμένιοι, δεύτερη σε μέγεθος κοινότητα μετά τους Μικρασιάτες Έλληνες, με απαράμιλλη ψυχική δύναμη και πίστη ίδρυσαν εκκλησίες, το φημισμένο ως τις μέρες μας σχολείο-λέσχη “Ζαβαριάν”, συλλόγους πολιτιστικούς, αθλητικούς που τα μέλη τους είχαν και έχουν μεγάλη συμμετοχή στα κοινά. Τα μέλη της αρμενικής κοινότητας, οι αδερφοί μας Αρμένιοι έχουν να επιδείξουν πια καταξιωμένους επιστήμονες, επαγγελματίες, καλλιτέχνες με άσβεστη τη μνήμη πάντα στη διαφύλαξη πνευματικών και πολιτιστικών αξιών και των δυο πατρίδων, Ελλάδας και Αρμενίας.
Σαν λαός που σεβόμαστε την ιστορία των προγόνων μας, να μην αφήσουμε να ξεχαστούν τα εγκλήματα του παρελθόντος και σαν λαός που τιμούμε τη μνήμη των προγόνων μας να μην αφήσουμε να επαναληφθούν.
ΥΓ 1 : Μετά τη Μάχη της Κοκκινιάς στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου στάλθηκαν 300 Κοκκινιώτες. Στις 9 Μάρτη 1944, 50 κρατούμενοι εκτελέστηκαν στα νταμάρια του Χαϊδαρίου. Ανάμεσά τους και 37 Κοκκινιώτες, οι 5 ήταν Αρμένιοι. Ήταν οι Καλατερζάν Κιρκόρ, Κασαπιάν Παρσέκ, Τσενεκιάν Αγκόπ, Τσενεκιάν Οσίκ, Χατζησοκιάν Γιόγια. Η Αρμενική κοινότητα στην πόλη μας, κυρίως στην περιοχή των Άσπρων Χωμάτων, ήταν μεγάλη κι η προσφορά της στη μάχη της Κοκκινιάς και στον αντιστασιακό αγώνα της πόλης ήταν ιδιαίτερα σημαντική.
ΥΓ 2 : Η φωτογραφία από την πρόσφατη έκθεση «Αρμένιοι Φωτογράφοι της Νίκαιας 1922-1960» στη Δημοτική Πινακοθήκη Νίκαιας – Αγ. Ι. Ρέντη με έργα προσφύγων Αρμενίων φωτογράφων, πρώτης και δεύτερης γενιάς, που αποτυπώνουν την πορεία της πόλης μας και της καθημερινότητας των ανθρώπων της έως το 1960.